Բնակարանային խնդիր
ՀՀ կառավարության 2001 թվականի մայիսի 14-ի N 404 որոշմամբ հաստատված «1988-1992 թվականներին Ադրբեջանի Հանրապետությունից բռնագաղթած և Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիություն ստացած անձանց` պետական, բյուջետային հիմնարկների տնօրինության տակ գտնվող հանրակացարանային բնակելի տարածքների սեփականաշնորհման» կարգով:
Հանրակացարանային բնակելի տարածքներն անհատույց սեփականաշնորհվում են դրանցում 3 տարուց ավելի բնակվող՝ 1988-1992 թվականներին Ադրբեջանի Հանրապետությունից բռնագաղթած և ՀՀ քաղաքացիություն ստացած անձանց:
2019 թ-ի հունիսիսն ամփոփված տվյալներով՝ Ադրբեջանից բռնագաղթված բնակարանային ապահովման կարիք ունեցող 882 ընտանիքներ կան Հայաստանում՝ 628-ը Երևան քաղաքում և 254-ը մարզերում։
Ադրբեջանի Հանրապետությունից բռնի տեղահանված անձինք բնակարանային խնդիրները լուծելու նպատակով ՀՀ կառավարության 1997թվականի օգոստոսի 9-ի N330 որոշմամբ հաստատվել է «Հայաստանի Հանրապետությունում բնակարանի կարիք ունեցող փախստականների հաշվառման և բնակելի տարածություն¬ների հատկացման կարգը»: Այդ որոշման համաձայն՝ բնակարանի կարիք ունեցող փախստականների հաշվառումն իրականացվում է ըստ նրանց փաստացի բնակության վայրի` սոցիալական ծառայության տարածքային բաժիններում ՍԾՏԲ, բնակարանի կարիք ունենալու վերաբերյալ փախստականների կողմից ներկայացրած դիմումների հիման վրա: Ըստ ՍԾՏԲ-ների և Երևանի քաղաքապետարանի կողմից ներկայացված ցուցակների, որոնք թարմացվել են 2019թ.մարտ-ապրիլ ամիսներին՝ ՀՀ-ում բնակարանի կարիք ունեցող փախստականների թիվը կազմում է 2589 ընտանիք, որից 1070-ը Երևանում, իսկ 1519-ը մարզերում:
2019 թ-ի նոյեմբերի 21-ին Կառավարությունն ընդունեց «Հայաստանի Հանրապետության 2019 թվականի պետական բյուջեում վերաբաշխում և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2018 թվականի դեկտեմբերի 27-ի N1515-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» և Հայաստանի Հանրապետության տարեկան պետական բյուջեով նախատեսված հատկացումների հաշվին բնակարանների գնման վկայագրերի տրամադրման միջոցով բնակարանային ապահովման ծրագրի մասին» Կառավարության որոշումների նախագծերը։
Ներկայացված նախագծերով լուծվում է Ադրբեջանից բռնագաղթած և անօթևան մնացած 112 ընտանիքներին բնակարանային խնդիրները։ Մասնավորապես, ներկայացված ծրագրի իրականացման համար պահանջվում է 1 496 260 000 դրամ, ներառյալ ծրագրի իրականացման շրջանակներում լրացուցիչ ռեսուրսների ապահովման ծախսերը (աշխատուժ, փոստային ծառայությունների և բնակարանների գնման վկայագրերի տպագրություն՝ 3 860 000 դրամ)։
Ծրագիրը նախատեսվում է իրականացվում է բնակարանների գնման վկայագրերի տրամադրման ձևով Ադրբեջանից բռնագաղթած ընտանիքների հետ պայմանագրեր կնքելու միջոցով։ Սահմանվում են բնակարանների գնման վկայագրերի տրամադրման պայմանները, վճարման կարգը, վկայագրի միջոցով բնակարանի ձեռքբերման ժամկետը սահմանվում է 1 տարի՝ առանց ժամկետի երկարաձգման հնարավորության։
Նախագծերի ընդունման արդյունքում ապահովվում է 112 ընտանիքների արժանապատիվ կյանք ունենալու սահմանադրական անօտարելի իրավունքը և կլուծվի 30 տարվա վաղեմություն ունեցող բնակարանային խնդիրները:
Միաժամանակ, 1988-1992 թվականներին Ադրբեջանի Հանրապետությունից բռնի տեղահանված ընտանիքների բնակարանային խնդրի լուծման համար սա առաջնային փուլ է: Հաշվի առնելով պահանջվող ֆինանսական միջոցների բավականաչափ մեծ ծավալը նպատակահարմար է համարվել Ադրբեջանից բռնագաղթած ընտանիքների բնակարանային ապահովության խնդիրը լուծել ոչ թե մեկ ընդհանուր ծրագրի շրջանակներում, այլ այն տարանջատել ըստ առաջնահերթության և փուլերի` մշակելով առանձին համապատասխան ենթածրագրեր, որոնց լուծումն ավելի իրատեսական է: Տվյալ փուլում առաջնորդվել ենք ըստ Երևան քաղաքի վարչական շրջանների (Աջափնյակ, Ավան, Մալաթիա-Սեբաստիա, Նորք-Մարաշ, Քանաքեռ-Զեյթուն վարչական շրջաններ), ինչպես նաև ընդգրկել մասնավոր սեփականություն հանդիսացող, սակայն Ադրբեջանից բռնագաղթած ընտանիքների կողմից զբաղեցրած կացարանները: Մասնավոր սեփականություն հանդիսացող կացարանների («Սեբաստիա» հյուրանոց, «Նաիրի» հյուրանոց, «Ինտերռիմինի» ՍՊԸ-ին սեփականության իրավունքով պատկանող հանրակացարան) ընդգրկումը պայմանավորված է այս ընտանիքների անօթևանության մեջ հայտնվելու ամենօրյա վտանգով, քանի որ այդ ժամանակավոր կացարաններից սեփականատերերի կողմից ազատման պահանջ ներկայացվելու դեպքում այդ ընտանիքների պաշտպանվածության իրավական արդյունավետ մեխանիզմները բացակայում են: Արդյունքում, Երևան քաղաքի վարչական շրջաններում հերթականությամբ ամբողջությամբ և վերջնականապես լուծվում են Ադրբեջանից բռնագաղթած ընտանիքների բնակարանային հարցերը: